Χάουπτμαν, Γκέρχαρτ

(Hauptmann, Όμπερζάλτσμπρουν, Σιλεσία 1862 – Αγκνέτεντορφ, Σιλεσία 1946). Γερμανός λογοτέχνης και θεατρικός συγγραφέας. Άρχισε μια πολύμορφη λογοτεχνική δραστηριότητα που δεν έμεινε αμέτοχη σε όλα τα αισθητικά ρεύματα της εποχής του. Στο ποίημα Prometidenlos (1885) είναι ήδη φανερό ένα ζωηρότατο ενδιαφέρον για την ανθρώπινη δυστυχία, το οποίο θα πάρει τους πολύ βαθύτερους τόνους μιας αντικειμενικής έκφρασης στο Πριν από την ανατολή (1889), δυνατό κοινωνικό δράμα για τον αλκοολισμό. Ακολούθησε η Γιορτή της ειρήνης (1890), πάντα σε σχέση με το πρόβλημα της οικογένειας και των κληρονομικών ελαττωμάτων. Το 1891 ανεβάστηκε στη σκηνή το έργο Μοναχικοί άνθρωποι όπου δεν λείπουν οι βαθιές ιψενικές απηχήσεις, και το 1893 το μεγάλο ιστορικό πολύπτυχο Οι υφαντές, που συγκίνησε βαθύτατα την κοινή γνώμη με την κοινωνικοοικονομική ανάλυση της ζωής των υφαντουργών: τόσο που, ενώ το έργο είχε εκδοθεί το 1892, για ένα χρόνο απαγορευόταν η παράστασή του. Τόνους περισσότερο εγκάρδιας αισιοδοξίας βρήκε ο X. στα δύο μεταγενέστερα θεατρικά έργα του Συνάδελφος Κράμπτον (1892) και Η γούνα του κάστορα (1893). Το φανταστικό δράμα Η ανάληψη της Χάνελε (1893) αποτελεί το πρώτο βήμα του X. στον δρόμο του συμβολισμού, που τον οδήγησε αργότερα στην απαλή και μυστηριακή ποίηση της Βουλιαγμένης καμπάνας (1896). Το Φλόριαν Γκάγιερ (1896) είναι ιστορικοκοινωνικό αλλά και ηρωικό δράμα, γιατί κέντρο όλης της υπόθεσης είναι ένας ήρωας στην τραγική ζωή του οποίου συμβολίζεται η ομαδική καταστροφή. Απότομη επιστροφή στον ωμότερο νατουραλισμό σημειώνεται με το Ο αμαξάς Χένσελ (1898), όπου η ανθρώπινη ζωή στις ταπεινότερες εκδηλώσεις της αποκαλύπτεται με τραγική βιαιότητα. Η μεταγενέστερη παραγωγή του X. είναι μια εναλλαγή πικρών τόνων του πιο σκυθρωπού ρεαλισμού και φανταστικών και συμβολικών περιπετειών, που συχνά περιβάλλονται με μια θολή εξωτική και αισθητική γοητεία. Η με πολλές φιλοδοξίες γραμμένη Τετραλογία των Ατρειδών (1941-47) γράφτηκε μέσα στο δραματικό κλίμα του B’ Παγκοσμίου πολέμου και ήταν το τελευταίο έργο του συγγραφέα, που κατόρθωσε να δώσει ψυχή στο γερμανικό νατουραλιστικό θέατρο. Το 1912 τιμήθηκε με το Νομπέλ της λογοτεχνίας.